Πριν από λίγες μέρες η ΕΡΤ και φυσικά τα τοπικά site αναπαρήγαγαν την είδηση ότι δημοπρατήθηκε η αποκατάσταση του Ιμαρέτ. Διαβάστε τι έγραψε η ΕΡΤ και ο τοπικός Τύπος:
«Προς τη φάση της δημοπράτησης οδεύει η αποκατάσταση του Οθωμανικού Τεμένους Ιμαρέτ και του περιβάλλοντος χώρου, ενός μνημείου άρρηκτα συνδεδεμένου με την πολιτιστική κληρονομιά της Άρτας.
Το έργο εντάσσεται στο τεχνικό πρόγραμμα της Περιφέρειας Ηπείρου και όπως αναφέρθηκε στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου θα περάσει στο Ταμείο Ανάκαμψης με πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού.»
Κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου, εγκρίθηκε η δημοπράτηση του έργου.
Το έργο συνολικού προϋπολογισμού 1,2εκ. € θα δημοπρατηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και κατασκευάζεται με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Πολιτισμού. Για την τρέχουσα περίοδο έχει προϋπολογιστεί το ποσό των 200.000 €, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο τροποποιημένο Τεχνικό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Ηπείρου."
Να σημειώσουμε εδώ ότι το Ιμαρέτ της Άρτας είναι ένα οθωμανικό μνημείο το οποίο το κράτος θα έπρεπε να είχε φροντίσει, εδώ και χρόνια, να αποκαταστήσει για δύο λόγους: Ο ένας είναι πως είναι ένα μνημείο που αναδεικνύει την ιστορία της πόλης και επίσης για τουριστικούς λόγους, που ο δήμος Άρτας «κόπτεται» τα τελευταία χρόνια.
Κατά καιρούς έχει βανδαλιστεί, κακοποιηθεί ακόμα και εθνικιστικά συνθήματα έχουν γραφτεί επάνω του. Υπάρχει ακόμα και σελίδα στο FB, από την Κατερίνα Αντωνίου, καθηγήτρια, με όνομα «Save Imaret at Arta». Για τους βανδαλισμούς και τη σωτηρία του μνημείου έχουν γράψει πολλές εφημερίδες, όχι μόνο Αρτινές.
Δείτε το αφιέρωμα που έκανε η Κατερίνα Αντωνίου στο document news:
«Το Ιμαρέτ της Άρτας
Όταν ένα κτιριακό μνημείο βρίσκεται σε κίνδυνο, καλό είναι να μη ρωτάμε σε ποια εποχή ανάγεται, αλλά πώς θα το διασώσουμε.
Οι περισσότεροι γνωρίζουμε το Ιμαρέτ, το οθωμανικό μνημείο στην Αρτα, από το μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου «Ιμαρέτ – Στη σκιά του ρολογιού». Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα γνωρίζαμε τίποτε ή, τέλος πάντων, δεν θα θέλαμε να γνωρίζουμε τίποτε. Αυτή είναι η μοίρα στη συλλογική μνήμη των κτιριακών μνημείων που κατέλειπαν οι Οθωμανοί.
Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα, αρχαιολόγο Αναστάσιο Ορλάνδο στο «Αρχείον των βυζαντινών μνημείων της Ελλάδος» (έκδοση 1936) «Το πρώτον των σωζομένων τζαμίων ευρίσκεται εν τω Δυτικώς της Αρτης και επί δεξιάς όχθης του Αράχθου κειμένω χωρίω Μαράτι, όπερ ωνομάσθη ούτω εκ του Ιμαρέτ ήτοι ορφανοτροφείου (σ.σ.: στην πραγματικότητα, είναι πτωχοκομείο) συσταθέντος αυτόθι υπ’ αυτού του κτίτορος του τζαμίου Φαΐκ-πασσά. Ο πασσάς ούτος ήτο εις εκ των πρώτων μετά την υπό των Τούρκων κατάληψιν της Αρτης (1449) διοικητών αυτής, αποθανών […] το έτος 1537. Κατά ταύτα και το τζαμί […] είναι κτίσμα του τέλους του 15ου αιώνος…».
Η πόλη έχει τη δική της οθωμανική ιστορία
Ο κάμπος της Αρτας ήταν χάσι της βαλιδέ χανούμ και του καπουδάν πασά και νέμονταν τα έσοδα από την περιοχή. Τον 16ο αιώνα η Αρτα έγινε βοϊβοδιλίκι και ανήκε απευθείας στην κεντρική κυβέρνηση. Τους οθωμανικούς της αιώνες ανέπτυξε ξανά έντονη πολιτική και οικονομική ζωή. Από αυτή την περίοδο μας σώζονται στην περιοχή αρκετά μνημεία. Κάποια από αυτά, όσα δηλαδή δεν θύμιζαν οθωμανικά, όπως το περίφημο ρολόι του κάστρου της, που αρχικά είχε αραβικούς αριθμούς και ήταν διακοσμημένο με σμάλτο ‒ ήταν το πρώτο και μοναδικό ρολόι με δίσκο σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Την ίδια τύχη είχε το σημερινό Λαογραφικό Μουσείο ‒έργο Αυστριακού αρχιτέκτονα‒ που στέκεται στη μια πλευρά του γεφυριού, εκεί που κάποτε ήταν τα σύνορα της Ελλάδας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επιπλέον, η κούλια (μικρό κάστρο) της Κορωνησίας είχε την τύχη να συντηρηθεί και να αποκατασταθεί πλήρως την τελευταία δεκαετία. Δυστυχώς πολλά από τα κτίρια της οθωμανικής περιόδου χάθηκαν ή παραμένουν σε πείσμα των καιρών όρθια με ελάχιστη ή καθόλου φροντίδα. Στην τελευταία κατηγορία συμπεριλαμβάνονται το Φεϊζούλ τζαμί (στην αριστερή όχθη του Αραχθου) και το Ιμαρέτ ‒ από το κτιριακό του σύμπλεγμα έχει διασωθεί μόνο το τζαμί του Φΐκ πασά. Τα Ιμαρέτ λειτουργούσαν ως πτωχοκομεία και είχαν οικονομική αυτοτέλεια. Το Ιμαρέτ της Αρτας διέθετε ένα τζαμί, ένα χαμάμ, ένα εστιατόριο με κλίνες για οδοιπόρους και φτωχούς και έναν μεντρεσέ (μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο).
Αρχαιολόγοι εναντίον χούλιγκαν των σπρέι
Κατά την αίσθησή μου, σήμερα έχουμε περάσει από τον φόβο και το αναίτιο μίσος για τα μνημεία, ειδικά των Οθωμανών, σε μια πιο ανεκτική στάση απέναντί τους. Η προβολή που έτυχε το Ιμαρέτ μέσα από το βιβλίο του Γιάννη Καλπούζου έδωσε μια πρώτη ελπίδα διάσωσης του μνημείου. Μιλώντας με την προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Αρτας Βαρβάρα Παπαδοπούλου, με ενημέρωσε ότι ήδη έχουν εκπονηθεί δυο μελέτες για τη διάσωση του Ιμαρέτ: η μελέτη αναστηλωματικών εργασιών και βελτίωσης και αποκατάστασης του οθωμανικού τεμένους και του περιβάλλοντος χώρου και η μελέτη συντήρησης καταγραφής προβλημάτων των δομικών υλικών και διακόσμου οθωμανικού τεμένους. Οι μελέτες αυτές βρίσκονται πλέον στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο προς έγκριση. Επιπλέον αναμένεται να γίνουν δοκιμαστικές έρευνες για τη στατικότητα του μνημείου.
Οπως γίνεται αντιληπτό, είναι πλέον ζήτημα χρόνου να αρχίσουν οι εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης του Ιμαρέτ. Η αρχαιολογική υπηρεσία Αρτας, όμως, καθημερινά παλεύει με τους βάνδαλους που βεβηλώνουν τον χώρο, μη αναγνωρίζοντας το Ιμαρέτ ως στοιχείο της πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου. Ετσι, σε εξάρσεις υπερπατριωτισμού «χούλιγκαν των σπρέι» γράφουν συνθήματα στους τοίχους του τζαμιού, ή, συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου, κάνουν λαθρανασκαφές εντός και εκτός του μνημείου. Η αρχαιολογική υπηρεσία βρίσκεται σε εγρήγορση, προσπαθώντας να προστατεύσει το Ιμαρέτ όχι μόνο από τη φθορά των αιώνων, αλλά και από τις πράξεις ορισμένων κολλημένων σε ένα παρελθόν που μόνο καταστροφές αξιολογότατων μνημείων μας έδωσαν στην Ελλάδα.
Η Κατερίνα Αντωνίου είναι καθηγήτρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και administrator του γκρουπ στο Facebook Save Imaret at Arta».
Υπήρξε λοιπόν μια κινητικότητα και στις 6/11/2019 το Πρώτο Θέμα έγραψε με μεγάλους τίτλους: «Ιμαρέτ Άρτας, Εγκρίθηκε η μελέτη για την αποκατάστασή του». Διαβάστε το παρακάτω:
«Η αποκατάσταση και αξιοποίηση του Ιμαρέτ θα συμβάλλει στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Ένα εμβληματικό έργο για την Άρτα και την Πολιτιστική Κληρονομιά της Ηπείρου, το Οθωμανικό Τέμενος Ιμαρέτ, οδεύει προς την αποκατάσταση και αξιοποίηση του, συμβάλλοντας και στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Συγκεκριμένα με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, εγκρίθηκαν οι δύο μελέτες που είχαν υποβληθεί. Πρόκειται για την Αρχιτεκτονική και Στατική για την Αποκατάσταση του Οθωμανικού Τεμένους Ιμαρέτ και του περιβάλλοντος αυτού χώρου καθώς και τη συντήρηση για την καταγραφή προβλημάτων δομικών υλικών.
Η χρηματοδότηση του έργου αποκατάστασης είναι εξασφαλισμένη από την Περιφέρεια Ηπείρου, η οποία έχει δεσμευμένους πόρους ύψους 1.000.00ο ευρώ.
Το Ιμαρέτ είναι ένα σημαντικό μνημείο και η ιστορία του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολιτιστική κληρονομιά της Άρτας. Κτίστηκε στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, πρώτο Οθωμανό κατακτητή της Άρτας. Το τζαμί κατασκευάστηκε με υλικά τα οποία μεταφέρθηκαν από τον παλαιό βυζαντινό ναό της Παρηγορήτισσας, από την αρχαία Νικόπολη αλλά και από διάφορα αρχαία κτίσματα της Αμβρακίας. Το τζαμί υπήρξε θέατρο μαχών κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Μετά την απελευθέρωση της Άρτας, το τζαμί είχε μετατραπεί σε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη το Ρώσο. Το 1938 με βασιλικό διάταγμα ανακηρύχθηκε σε διατηρητέο ιστορικό χώρο.»
Πέρασαν 3 χρόνια για να εγκρίνει τη δημοπράτηση η Περιφέρεια, ενός μικρού ποσού, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κ. Βαρβάρα Παπαδοπούλου, της Εφορίας Αρχαιοτήτων Άρτας, σε συνέντευξή της στην ΑΡΤV, όπου άφησε αιχμές για το συνολικό ποσό που δαπανείται για την αποκατάσταση, ενώ εξανίσταται δηλώνοντας «Μας προσβάλλει ως Αρτινούς η καταστροφή και ο βανδαλισμός του μνημείου».
Να σημειώσουμε εδώ ότι η Περιφέρεια έχει προϋπολογίσει μόνο 200.000 ευρώ για την τρέχουσα περίοδο, ποσό πολύ μικρό, ειδικότερα μετά τις ζημιές που έχει πάθει το μνημείο και τις ανασκαφές στο εσωτερικό του.
Αν συνυπολογίσουμε και τον βραδύκαυστο κρατικό μηχανισμό, τότε το έργο δεν θα τελειώσει ούτε το 2030, αν φυσικά υπάρχει στη θέση του ακόμη…
Του Αλέξανδρου Λαλάκου
